taalfout of fout geleerd: het heeft zin je tekst te checken

Taalfouten en kromme formuleringen in e-mails, op LinkedIn, in tweets: ze vallen me op. Meestal reageer ik er niet op, want wat heeft het voor zin. Iemand heeft het fout geleerd. Of is gewoon niet zo goed in taal. Als de boodschap maar overkomt, toch?

Tekstanalyse uit gezondheidsoverwegingen

Maar naast communicatiespecialist ben ik ook een taalpurist. Deze print lag op de balie in een bankkantoor begin maart.

“Uit gezondheidsoverwegingen wat in uw belang en ons belang is, zullen wij u geen hand geven Bedankt voor uw begrip”

De Engelse tekst laat ik even voor wat het is, het gaat mij nu om het Nederlands. Voor mij is dit een tenenkrommende manier van communiceren! Waarom?

  • “Uit gezondheidsoverwegingen wat” -> ‘wat’ is een verwijswoord naar een enkelvoudig onbepaald begrip, bijvoorbeeld ‘iets’ of ‘alles’. ‘Gezondheidsoverwegingen’ is een bepaald begrip.
  • ‘Gezondheidsoverwegingen’ -> dit is ook nog eens meervoud. Hier zou moeten staan: ‘die’.
  • “Uit gezondheidsoverwegingen wat in uw belang en ons belang is” -> gezondheidsoverwegingen is meervoud, dus het zou al ‘zijn’ moeten zijn. Maar nu de betekenis. Zijn de gezondheidsoverwegingen in uw en ons belang? Mij lijkt het dat het belang voor u en ons is: gezond zijn en blijven. Dat hoef je niet te overwegen. Dus men twijfelt aan de beslissing?
  • “zullen wij u geen hand geven” -> achter iedere grammaticaal correcte zin zet je een punt. Dus deze zin is niet af. Met ‘zullen’ wijs je op de toekomst. Terwijl de lezer al in het kantoor aan de balie staat. Dat is het ‘nu’. ‘Geven wij u geen hand.’ was beter geweest.
  • “Bedankt voor uw begrip” -> ook hier ontbreekt de punt. Maar verder valt er niet veel op aan te merken. Behalve dat ik meteen moet denken aan “Dagge bedankt zijt, da witte.” Een zinnetje dat mijn Brabantse schoonvader wel eens zei om mij het dialect te leren. Beter was geweest om ook deze zin niet als conclusie achteraf te formuleren maar in het hier en nu: Dank u wel voor uw begrip.
  • Als laatste nog even de betekenis. Zoals het er nu staat, ben je als ervaren lezer lange tijd bezig om te begrijpen wat er nu eigenlijk staat. Dat je in een bankkantoor bent met een bepaalde bedoeling, ontgaat je op dat moment volledig.

Kort, concreet en kernachtig is gewenst

Alleen het plaatje was al genoeg geweest om de bezoeker duidelijk te maken dat men geen hand geeft. Het plaatje geeft ook nog eens gelegenheid om echt contact te maken met de bezoeker. Want dat men geen hand geeft roept misschien vragen op. En via vragen kun je een gesprek starten. Blijkbaar wil men geen contact met een bezoeker.

Sterker nog: buiten de tekst gaat het ook om wat je nu eigenlijk communiceert. Voor wie is de boodschap bedoeld? Wie is je publiek? Welke doelstelling wordt met deze boodschap onderschreven?

Bovendien vraag ik mij meteen af wat zo’n boodschap over de boodschapper zelf zegt. Mijn mening over de boodschapper is meteen dat de persoon niet heeft nagedacht. Misschien is het een ‘onderknuppel’ die moet doen wat ‘de baas’ opdraagt. Of is het iemand met een anderstalige achtergrond. (Die ook niet veel kaas heeft gegeten van Engelse grammatica, maar dat is een ander verhaal.)

Maar hoe moet het dan wel, mevrouw de taalpurist?

Het enige dat je jezelf hoeft aan te leren, is dat je je tekst checkt voor je ‘m verstuurt naar de vormgever. Of je laat ‘m checken door iemand die wél kennis heeft van spelling en grammatica. Nog beter is om eerst na te denken over wat je nu eigenlijk wilt overbrengen. Ga in de schoenen van de lezer staan en bedenk: wat zou ik in één oogopslag willen zien hoe men elkaar in dit kantoor begroet?

Mijn oplossing is een plaatje van twee mensen die elkaar begroeten door, met de handen voor de borst gevouwen, een kleine buiging naar elkaar maken. Zoals in Japan. Je eert elkaar non-verbaal zonder elkaar aan te raken. Je kunt er altijd nog iets bij zeggen. ‘Hallo’ volstaat. Zet er de #corona of #covid-19 bij en iedereen begrijpt wat je bedoelt.