Afgelopen weekend was ik op een congres in Boston, USA, over narratieve journalistiek. Ik wilde er heen, omdat het vertellen van échte verhalen de volgende stap in mijn loopbaan is. Ik zal nog andere blogs schrijven over dit congres. Vandaag vertel ik in het kort waarom ik zo gecharmeerd was van Jacqui Banaszynski.
Doorzetten in drie stappen
Jacqui Banaszynski is hoogleraar aan de Missouri School of Journalism. Zij hield de openingsspeech These Three Things Endure: Craft, Courage and Compassion. Er kwamen veel uitspraken voorbij die makkelijk te twitteren waren. Haar boodschap was vooral dat, alleen als je mensen in hun hart weet te raken met dat wat je schrijft, het er dan pas iets toe doet.
Onder Craft gaf ze het advies om gewoon te beginnen, dat je al doende leert, dat je de regels wel leert wanneer je ze doorbreekt. Bij Courage gaf ze simpel aan: You have courage when you’re tough enough to watch pain. En als Compassion beschreef ze dat je moet geven om de mensen over wie je schrijft, en dat er altijd een risico in zit als je om mensen geeft. Leer dat risico te omarmen.
Interviewtechnieken in masterclass
Zij gaf ook een laatste breakout-sessie over interviewtechnieken. En dáár vond voor mij de echte eye-opener plaats. Want alles wat zij vertelde, pas ik toe als ik mensen interview. Ik noem het gesprekstechnieken, maar in wezen komt het op hetzelfde neer.
Tijdens haar verhaal bekroop mij heel even het gevoel, dat ik veel eerder deze weg had moeten inslaan. Want luisteren naar verhalen van anderen, ze mijn oor lenen, dat doe ik al mijn hele leven. Dus waarom zat ik op dat congres te luisteren naar wat ik al wist terwijl ik al die verhalen zou moeten opschrijven.
Interview in 12 stappen
- Denk na wat het doel is van het interview: wat wil je bereiken? Dat mensen geëmotioneerd raken, een bepaalde actie reconstrueren, een scoop neerzetten?
- Laat je helpen door deskundigen (gidsen) die veel over het onderwerp weten. Jouw rol daarbij is om dom te zijn, zodat je gids de intelligente is.
- Houd rekening met wie je interviewt in hoe je met die persoon tijdens en na het interview omgaat. Geef de geïnterviewde de kans om jou te helpen en de verantwoordelijkheid voor het verhaal te delen.
- Accepteer geen Nee, stel gewoon een volgende vraag.
- Interview altijd in een omgeving waarin de geïnterviewde zich op zijn/haar gemak voelt en leg uit waarom.
- Stel vragen alsof je een verhaal schrijft, waarbij je je aantekeningen als een soort camera gebruikt. Zoom in en uit zoals het nodig is.
- Ga niet te snel naar de volgende vraag, vraag nog 5 vragen meer. (Dit vat ik samen als LSD – luisteren, samenvatten, doorvragen)
- Stel afgebakende vragen, niet: Wat was het mooiste dat je hebt meegemaakt, maar: vertel eens over 3 anekdotes die je je herinnert.
- Gebruik je zintuigen: vraag hoe iets rook of voelde of wat ze deden.
- Wees een idioot om mensen los te krijgen.
- Gebruik multiple curiosities: vraag anderen wat zij zouden willen weten.
- Durf te vragen, ook als het gevoelig ligt – geef daarmee het respect dat die persoon verdient. Je rol als journalist en verhalenverteller is om te luisteren, waarmee je de boodschap geeft dat het verhaal van die persoon de moeite waard is.
Uitstekende verteller
Maar wat mij vooral beviel aan haar lezingen was haar manier van vertellen. Ze schaamde zich niet om grapjes te maken over haar eigen fouten of onvolkomenheden. Ze geeft concrete voorbeelden van reportages en interviews die ze heeft gedaan. Dat ze een Pulitzer heeft gewonnen is voor haar heel bijzonder, maar ze laat zich er niet op voorstaan.
Tijdens de lezing over het interview vertelde ze het verhaal over het verslaan van een brand in een huis, waarbij de moeder en dochter omkwamen maar de vader en de andere dochter het overleefden. Ze vertelde het verhaal hoe ze uiteindelijk de vader te spreken kreeg. Iedereen hing aan haar lippen, het was doodstil in de kleine overbezette ruimte. Want men wilde weten hoe het kwam dat de vader en andere dochter overleefden. Wat was er in dat huis gebeurd?
Note to self
Door haar uitleg en aanpak werd ik geïnspireerd om eens naar mijn eigen pogingen tot het opschrijven van andermans verhalen te kijken en uit te vogelen hoe ik het anders of beter zou kunnen doen. Dat hoeft niet meteen tot journalistieke verhalen of literaire non-fictie te leiden. Een verhaal in een blog is ook al heel wat.