Cover boek Paulo Coelho
In de TED-talk van dr. Neha Sangwan getiteld The Communication Cure geeft ze een uitleg aan onze moderne ziektes als hartaanvallen, burn-outs en depressies vanuit de optiek van gezond leven. Ik begrijp vanuit mijn hart heel goed wat ze uitlegt, maar ik ben geen dokter. In de woorden competitie en ambitie en de manier waarop deze worden gebruikt zie ik de onderbouwing van haar bewering.
Eén van de verschillen tussen mannen en vrouwen is het verschil in competitiegericht zijn. Uitzonderingen daargelaten zijn mannen onder elkaar competitiever ingesteld dan vrouwen onderling. In ieder geval als het gaat om het willen winnen. Een man wil de beste zijn, als is het maar voor even, in de ogen van een andere man.
Willen winnen is iets anders dan ambitieus zijn. Heb je ambitie, dan zit daarin verborgen dat je iets nastreeft, hogerop, carrière wil maken, de ladder beklimmen, een bepaalde status verwerven. Bij ambitie draait het om de reis, om het streven. Ambitieus zijn zegt iets over je intrinsieke motivatie, terwijl willen winnen iets zegt over je waarneembare gedrag.
Die twee liggen in het dagelijks taalgebruik dicht bij elkaar. Ambitie wordt aangezien voor willen winnen. Maar ambitie is een doel in de verte, terwijl winnen onder handbereik ligt. Zet de televisie aan en je wordt overspoeld met shows waarin deelnemers van elkaar willen winnen. Of het nu gaat om je unieke talent als zanger of het dirigeren van een orkest, of je wordt uitgenodigd jouw eendagsvlieg-hit te laten horen in een talkshow of de allerlaatste politieke publiekstrekker van jouw partij hardop in twijfel te trekken, je moet laten zien dat je de winnaar bent.
Kinderen worden zelfs aangemoedigd om op tv tegen hun beste vriend te spelen. Het is normaal geworden dat je in de sociale media jezelf zichtbaar op de borst klopt omdat je iets hebt gewonnen. Jezelf of een prijs of een compliment, maakt niet uit. Ook niet of je een man of vrouw bent.
Niets zo heerlijk dan te laten zien dat jij de Held bent, de Winnaar. Dat je moeilijke omstandigheden (die je eerst zelf geschapen hebt omdat je niet het geduld kon opbrengen ervoor te willen sparen) kunt overwinnen. Dat je een grote glimmende beker verdient omdat jij jezelf hebt overwonnen. Instant bevrediging, dat is waarmee we onszelf en onze kinderen belasten. Te willen winnen, of eigenlijk: te moeten winnen, werkt verslavend.
Het verschil tussen korte en lange termijn, dat is dus waar het in het openbare leven om draait. Is er dan niemand die begrijpt dat, zodra je eenmaal hebt geproefd van de kortetermijnwinst en jezelf hebt uitgeroepen tot Winnaar, je daarna alleen nog maar bezig bent om dat knauwende gevoel te willen bevredigen? Dat je jezelf met al jouw unieke eigenschappen niet kunt meten met een ander, omdat er geen eenduidige criteria te vinden zijn waarop die beoordeling kan plaatsvinden?!